سد کنکور

سد کنکور

حسین عزیزی نژاد ^*

وقتی به کنکور فکر می‌کنم، نه یک آزمون، که یک «سد» بزرگ در ذهنم نقش می‌بندد. سدی که نه برای ذخیره آب، که برای حبس رویاها ساخته شده. رویاهای هزاران جوان، با چشم‌های بی‌گناه و امیدهای بزرگ، پشت این دیوار بلند گیر افتاده‌اند.

انگار از همان اول، به ما یاد داده‌اند که زندگی یک مسابقه است. مسابقه‌ای نابرابر که خط پایانش، قبولی در فلان رشته، در فلان دانشگاه است. وای به حال آنکه بماند پشت این سد. وای به حال آن مادر و پدری که تمام دار و ندارشان را، نه برای زندگی، که برای “مدرسه‌ی خوب” خرج کرده‌اند. برای کلاس‌های تقویتی، برای کتاب‌های تست، برای مشاوره‌هایی که گاهی بیشتر از خود کنکور، ترسناک‌ترند.

کنکور، شده یک هیولای پنهان. هیولایی که هر سال، با آمدن بهار و عید، سایه‌اش سنگین‌تر می‌شود. سایه‌ای که روی دل‌های کوچک و بزرگ می‌افتد. بچه‌هایی که باید کودکی کنند، می‌نشینند پای کتاب. جوانانی که باید زندگی را کشف کنند، غرق می‌شوند در فرمول‌ها و معادلات. و آخرش چه؟ عده‌ای می‌روند آن‌طرف سد، با نفس راحتی که کشیده‌اند، اما با کوله‌باری از اضطراب و خستگی. عده‌ای هم می‌مانند این‌طرف، با سوالی بی‌پاسخ در ذهنشان: “یعنی ما بد بودیم؟ یعنی تلاشمان کافی نبود؟”

این سد، فقط جلوی ورود به دانشگاه را نمی‌گیرد. این سد، گاهی اوقات جلوی “زندگی کردن” را می‌گیرد. جلوی انتخاب‌های واقعی، جلوی کشف استعدادهای پنهان. چند نفر را می‌شناسیم که استعدادشان در هنر بوده، در ورزش بوده، در یک مهارت خاص بوده، اما چون “کنکور” چیز دیگری می‌خواسته، مجبور شده‌اند راهشان را کج کنند؟

حکایت کنکور، حکایت یک دور باطل است. یک چرخ‌دنده معیوب که هر سال، قربانیان جدیدی می‌گیرد. قربانیانی از جنس امید، از جنس جوانی، از جنس آن برقی که باید در چشم هر انسانی باشد وقتی به آینده‌اش فکر می‌کند.

آیا نمی‌شود جور دیگری زندگی کرد؟ آیا نمی‌شود مسیرهای دیگری برای رسیدن به موفقیت ترسیم کرد؟ آیا نمی‌شود این سد را شکست؟ یا حداقل، راهی برای عبور از کنارش پیدا کرد، بدون اینکه مجبور باشیم تمام هستی‌مان را پای آن بگذاریم؟

این سوال‌ها، مثل خوره به جانم افتاده‌اند. هر سال، با نزدیک شدن به فصل کنکور، این زخم کهنه سرباز می‌کند. زخمی که نشان از یک جای خالی دارد. جای خالی “عدالت” در مسیری که قرار است آینده‌ساز باشد.

^* دکتری مدیریت سیستم ها و مدرس دانشگاه