افتتاح شبکه اینترنتی دانشگاه ایرانی؛ رسانه احیای علوم انسانی در ایران

مراسم افتتاح شبکه دانشگاه ایرانی با حضور جمعی از صاحبنظران این حوزه عصر روز شنبه ۲۶ فرودین برگزار شد.

به گزارش پایگاه علم و پژوهش نیوز و به نقل از خبرگزاری دانشجو، مراسم افتتاح شبکه دانشگاه ایرانی با حضور رضا پورحسین استاد دانشگاه تهران، حجت الاسلام رضا غلامی رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی و حامد مخبر سرپرست شبکه اینترنتی دانشگاه ایرانی و جمعی از صاحبنظران این حوزه عصر روز شنبه ۲۶ فرودین برگزار شد.

حامد مخبر سرپرست شبکه اینترنتی دانشگاه ایرانی در ابتدای این نشست درباره شبکه دانشگاه ایرانی توضیحاتی ارائه کرد و گفت: این شبکه‌ای است صوتی- تصویری در فضای مجازی برای فرهیختگان و دانش پژوهان ایرانی و غیر ایرانی است که تفکر و اندیشه‌ورزی را یکی از لذت بخش‌ترین فعالیت‌های زندگی خود می‌دانند. شبکه دانشگاه ایرانی که فرزند مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است، ارائه مباحثی نو به نو و جذاب در عرصه‌های گوناگون فکری در حوالی مرز‌های پژوهش و نوآوری را دنبال می‌کند، برنامه‌هایی که در ساحت فرهنگ، علم و فناوری و ناظر به اکنون و آینده ایران و جهان طراحی شده است.

او افزود: این شبکه بر اساس آزاداندیشی، عمق‌اندیشی، واقع‌بینی، نقد عالمانه و تضارب و تعاطی افکار متنوع شکل گرفته، و همواره فاصله خود را با سیاست‌زدگی و دگم‌اندیشی سنتی یا مدرن حفظ می‌کند.

به گفته مخبر، در حال حاضر، شبکه دانشگاه ایرانی چهار برنامه را در اولویت کاری خود قرار داده است: فکرانه، شامل مجموعه‌ای از سخنرانی‌های اساتید و محققان علوم انسانی و اجتماعی است که حول مسائل و پرسش‌های علمی روز در مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا توسط اعضاء هیئت علمی مؤسسه در سایر محیط‌های آکادمیک داخلی و خارجی ایراد شده است.

او ادامه داد: کتابگاه، مجموعه برنامه‌هایی است که به معرفی و نقد تخصصی آثار علمی ممتاز مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا سایر آثار برجسته مراکز علمی داخلی و بین‌المللی اختصاص یافته و در محل استودیو برگزار شده است.

مخبر افزود: ارغنون خرد، شامل منتخبی از نشست‌های ارغنون خرد (گفتگو‌های انتقادی در باب علوم انسانی) می‌شود که در محل مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برگزار شده و سپس توسط شبکه دانشگاه ایرانی تدوین گردیده است.

او درباره برنامه رویداد هم توضیح داد: این برنامه شامل مجموعه گزارش‌های خبری از رویداد‌های علمی مهم مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نیز سایر رویداد‌های علمی مهم مراکز علمی کشور و همچنین کلیپ‌ها و مستند‌های کوتاه در باب امور مرتبط با آموزش عالی و دانشگاه می‌شود.

مخبر گفت: در تلاش برای ایجاد بستر‌های مناسب برای گونه‌های مختلف تصویری و مناظرات جذاب، برنامه‌های ترکیبی و برنامه‌های گفت و محور هستیم.

او با بیان اینکه توجه به علوم انسانی منجر به توجه جامعه می‌شود و علوم انسانی را از مهجور بودن نجات می‌دهد عنوان کرد: توجه دادن مسئولان به این امور باعث رشد و ارتقا منظومه علوم انسانی و رسیدن به الگو‌های جدیدی در رسانه می‌شود.

او افزود: در شبکه دانشگاه ایرانی هر روز یک رونمایی از نشست‌های موسسه داریم. از دو سال گذشته ماهی بین ۵ تا ۷ نشست در موسسه برگزار می‌شود که شامل نوجهان، ارغنون خرد، فکرانه، رویداد و ... است.

مخبر یادآور شد: برنامه کتابگاه هم از ماه‌های پایانی سال گذشته کلید زده شد که به نقد کتاب‌های موسسه می‌پردازد. در سال جاری این نشست‌ها در بستر دانشگاه ایرانی طی فرایند‌های خلاصه سازی و بازنشر می‌شود. ما فرایند تولید محتوا و انتشار آن را طی ده روز دنبال می‌کنیم. در نهایت من علاقه‌مندان به علوم انسانی را دعوت می‌کنم از این برنامه‌ها استقبال و بازدید کنند.

پورحسین نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه امروز رسانه‌ها از حالت انبوه به مدیای‌های تک نفره تبدیل شدند و افراد برای استفاده از این رسانه‌ها باید انتخاب کنند، گفت: البته تعدد انتخاب هم دارند و به نوعی این حتی می‌تواند منبع استرس باشد.

او ادامه داد: در مطالعات روان شناختی طلاق و برخی از مشکلات روانی جز منابع اول استرس است، اما الان رسانه منبع اول استرس است، اما همین رسانه می‌تواند محل رشد و آگاهی باشد و می‌تواند زیست انسان را تغییر دهد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: اکنون دنیای صفر و یک سبک زندگی را در عمق و سطح تغییر داده و تعیین می‌کند. این دنیا نقطه عزیمت‌ها، اهداف، شتاب و ... را تعیین می‌کند و در دنیای امروز یک انقلابی هم با عنوان علوم شناختی به آن کمک کرده است. بعد از دگرگونی‌های ارتباطات علوم شناختی به مدد رسانه آمده و من نسل آینده شبکه تلویزیونی را دیدم و شما حتی می‌توانید در آینده شبکه تلویزیونی را خاموش و روشن کنید. فیلم بسازید و اظهار نظر کنید و کاملا تعاملی برخورد کنید و از طریق صوت و پیکسل‌ها بر مغز‌ها تاثیر بگذارید.

او گفت: گنون در کتاب سیطره کمیت آخر الزمان را به سیطره کمیت پیوند می‌دهد و می‌گوید ساز و کار‌ها و کمیت‌ها همه چیز را تغییر می‌دهند.

پورحسین با بیان اینکه رسانه امروز محل رفت و آمد اندیشه و‌ها و افکار است بیان کرد: این توسط برنامه‌ها نشان داده می‌شود رفت و آمد یعنی در آن تعامل وجود دارد و ارتباط عمودی کاهش یافته و مخاطب می‌تواند در متن شرکت کند و غایت را تغییر دهد بنابراین در رسانه امروز رفت و آمد فنی و اندیشه‌ای وجود دارد.

او تاکید کرد: اگر در رسانه‌های ما اعتماد ایجاد شود آن وقت رسانه یک پیام می‌شود. مشکلاتی هم در رسانه‌های دولتی و رسمی وجود دارد که برخی از مسایل را نمی‌توان طرح کرد گرچه برخی از مسایل سیاسی و امنیتی نیست و به طور مثال برخی از مسایل اگر در شبکه تلویزیونی گفته شده ممکن است حساسیت برخی از اقوام را بر بیانگیزد بنابراین باید مسایل مختلفی برای طرح در رسانه بررسی شود.

پورحسین گفت: در جایی مانند موسسه می‌تواند این امکان به وجود بیاید و نکات نو از داخل دیالکتیک خارج شود. مخاطبان بهترین استفاده را می‌توانند از این گفتگو‌های اینترنتی ببرند. منظور من هر نوع گفت و گویی که به تعامل بینجامد است.

این استاد دانشگاه تهران بیان کرد: در ابتدای انقلاب اسلامی فردی مانند شهید بهشتی بعد از امام همه کاره بود و همه این‌ها در کنار افرادی، چون کیانوری با استدلال صحبت می‌کنند یا آیت الله مصباح با افرادی مانند احسان طبری گفتگو می‌کنند. نامه‌نگاری‌های بین شرف الدین عالم لبنانی و رئیس وقت الازهر مصر نیز در راستای همین گفت و گوهاست و می‌تواند مبنا قرار بگیرد.

او با بیان اینکه ما اگر بخواهیم رسانه درستی ایجاد کنیم باید برای دیگری حق تفکر قایل شویم متذکر شد: بعد از درک دیگری باید هنر گوش کردن و نقل امانت دارانه داشته باشیم یعنی اگر کسی اندیشه دیگری را از زبان من شنید کاملا درست آن را بفهمد مانند نقل شهید مطهری از آثار تقی ارانی که گویی مارکسیست را بهتر از خود مارکسیست‌ها می‌فهمد.
اگر کسی خوب گوش کرد و نقل بدون هیجان کرد آن وقت می‌تواند نقد بی رحمانه کند. این شبکه تلویزیونی دانشگاه ایرانی می‌تواند این سبک را ایجاد کند و نشان دهد افراد می‌توانند حرف‌های خود را بزنند و حرف‌های دیگری را گوش کنند و در نهایت نقد کنند.

او گفت: این تفکر می‌تواند رشد و توسعه ایجاد کند. می‌شود چند رسانه را با هم ممزوج کرده و به شیوه‌های نوین انتقال پیام فکر کرد، چون جذابیت بیشتر رغبت ایجاد می‌کند. الان چند شبکه تلویزیونی ایجاد شده و ماموریت‌های متفاوتی دارد. ماموریت موسسه مشخص است، ولی اگر ما وجه تمیز و هویتی نداشته باشیم این شبکه تلویزیونی هم قاطی سایر شبکه تلویزیونی‌ها می‌شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه باید هویت بصری و محتوایی در شبکه تلویزیونی دانشگاه ایرانی حفظ شود و باید وجه تمیزی در این شبکه تلویزیونی داشته باشیم عنوان کرد: کار بسیار مهم است و عصر هم عصر رسانه است و ما ناچاریم از طریق رسانه و هنر حرف‌هایمان را منتقل کنیم کسانی که هنر ندارند به گونه‌ای خودشان را معرفی کردند انگار مشحون از هنرند، اما ما که دستمان پر است طوری رفتار کردیم انگار دستمان خالی است. این شبکه تلویزیونی می‌تواند مرجعیتی در حوزه فرهنگ و جامعه پیدا کند.

حجت الاسلام و المسلمین غلامی هم در بخش دیگری از این نشست درباره شبکه دانشگاه ایرانی بیان کرد: من از ابتدایی که مسئولیت موسسه را بر عهده گرفتم جای خالی این شبکه را حس کردم، اما صحبت‌های برخی از همکاران هم تاثیر داشت. اولین کسی که در موسسه خلاء این شبکه را یادآوری کرد کاظمی بودند. همیشه طی این سال‌ها جای خالی یک روابط عمومی برای انتقال برنامه‌های موسسه وجود داشته است. این ایده از همان زمان در ذهن من بود و تلاش کردم در قدم اول ساماندهی روابط عمومی، نظم دادن به جلسات، به روز رسانی سایت و ... را انجام دهیم و بعد به سوی راه‌اندازی شبکه شبکه تلویزیونی برویم. البته دانشگاه تهران در این زمینه پیشتاز بوده است.

او افزود: در ماه‌های اخیر مجددا دانشگاه تهران با صدا و سیما مذاکره کرد و این شبکه را راه انداخت و خود صدا و سیما هم بستری را برای دریافت مجوز برای راه اندازی شبکه تلویزیونی‌های اینترنتی ایجاد کرده است. این ایده را من با آقای مخبر قائم مقام شبکه آموزش مطرح کردم. ایشان خیلی در این باره کمک کردند با اینکه ما امکانات خاصی هم نداشتیم، اما ایشان راه را با یک معماری ساده باز کردند و کار را به نقطه‌ای رساندند که ما این شبکه را راه اندازی کنیم و این شبکه محصول کار ایشان و همکارانشان است.

غلامی گفت: ما از اواسط سال ۱۴۰۱ استدیو گرفتیم و ضبط برنامه‌ها آغاز شد و به طور مثال برای تازه‌های نشر برنامه‌های بیشتر از یک ساعت برای معرفی و نقد کتاب در نظر گرفته شد و مباحث ضبط شده و اکنون بیش از ده برنامه در کتابگاه آماده شده است. بسیاری از این برنامه‌ها جذاب شده و چیزی از برنامه‌های تلویزیون ملی کم ندارد.

او افزود: امسال تولید برنامه نیز ادامه دارد و قرار شده استدیو نیز در موسسه راه‌اندازی شود و برنامه‌های روزمره ما نیز پیگیری شود. امکاناتی هم در این راستا خریداری شده است. جدا از برنامه‌های استدیو که ضبط می‌شود و به معرفی محصولات موسسه یا محصولات برجسته خارج از موسسات می‌پردازد گرچه اولویت به معرفی خود آثارمان اختصاص دارد.

رئیس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی گفت: به جز برنامه‌های استدیویی مانند کتابگاه، نشست‌های موسسه نیز در این شبکه تلویزیونی برگزار می‌شود و امیدواریم برنامه‌ای شبیه تد اجرا کنیم و اساتید روی سن بر اساس شیوه نامه نظریه جدید خود را بیان کنند و این به توسعه نوآوری‌ها کمک می‌کند.

او افزود: نشست‌هایی که از سال گذشته تاکنون نیز در حال برگزاری است نیز قابل پخش است. ما انتشارات را ضعیف نکردیم، اما باید بدانیم کتاب‌های علمی شمارگانش افت کرده به طور مثال درباره علوم شناختی واقعا مخاطب بیش از ۲۰۰ نفر نیست. مشکل گرانی کاغذ نیز به این موضوع دامن زده است. از سوی دیگر مردم سبک زندگی‌شان عوض شده و به سوی تصویری شدن حرکت کردند. امروز پادکست‌ها و برنامه‌های تصویری رونق یافته است؛ بنابراین کنار انتشارات این خط را درست کردیم و امیدواریم بتوانیم ادامه دهیم.

غلامی عنوان کرد: علوم انسانی گویی مرده و خاک مرده بر آن پاشیدند امیدوارم این شبکه تلویزیونی باعث نشاط در حوزه علوم انسانی شود.

او در پایان گفت: شبکه دانشگاه ایرانی گفتگو محور است و امیدواریم هدیه‌ای به دانشگاه‌های کشور باشد و بتواند فرهنگ گفتگو را در دانشگاه رواج دهد. ارغنون خرد در تلاش است چنین کاری کند. ما ارغنون خرد را برای استفاده رسانه‌ای راه اندازی نکردیم و می‌خواهیم صادقانه این گفتگو‌ها شکل بگیرد و ترس‌های کاذب نیز فرو بریزد.