آیا لپ‌تاپ جایگزین مناسبی برای کامپیوتر است؟

امروزه نفرات متعددی را هنگام کار با لپ‌تاپ برای انجام وظایف کاری یا غیرکاری در انواع مکان‌ها از جمله کافی‌شاپ‌، فرودگاه‌، قطار و ... مشاهده می‌کنیم. در سال‌های اخیر و مخصوصاً در دوران پاندمی کووید-۱۹، نحوه‌ انجام فعالیت‌های کاری دستخوش تغییرات بسیاری شد. سؤالی که ایجاد می‌شود این است که آیا لپ‌تاپ‌ ابزار مناسبی برای استفاده‌ طولانی‌مدت هست؟ آیا استفاده از آن به جای سیستم‌های کامپیوتری توصیه می‌شود؟

به گزارش پایگاه علم و پژوهش نیوز و به نقل از خبرگزاری آنا، واژه‌ی «دورکاری» را خیلی بیشتر از قبل ‌شنیدیم و خیلی از سازمان‌ها مجبور شدند از آن بهره ببرند. دورکاری به معنی کار کردن در هر مکان و هر زمان است. در این راستا، استفاده از وسایل دیجیتال قابل حمل مثل لپ‌تاپ‌ها، گوشی‌های موبایل و تبلت‌ها برای انجام وظایف کاری خیلی بیشتر شد. اخیراً حتی خیلی از سازمان‌ها به جای خرید سیستم‌های کامپیوتری جهت استفاده‌ی کارکنانشان، لپ‌تاپ خریداری می‌کنند. سؤالی که ایجاد می‌شود این است که آیا لپ‌تاپ‌ها تجهیزات مناسبی برای استفاده‌های طولانی مدت هستند؟ آیا استفاده از آنها به جای سیستم‌های کامپیوتری توصیه می‌شود؟

در اینجا لازم است به علم ارگونومی (ERGONOMICS) نگاهی داشته باشیم؛ دانشی که بر بهبود تعامل انسان با هر آنچه که با آن در تماس است مثل محیط کاری، محصولات فیزیکی، نرم‌افزارها و ... تمرکز دارد و هدف نهایی آن بهبود سلامتی، راحتی و بهره‌وری افراد است. دانش ارگونومی در ارتباط با استفاده از لپ‌تاپ توصیه‌های مفیدی دارد که در ادامه سعی می‌شود به طور خلاصه به آنها اشاره شود.

مطمئناً همین الان موقعیت‌های متعددی به ذهنتان خطور می‌کند که شما با انواع وضعیت‌های بدنی مشغول کار با لپ‌تاپ بوده‌اید: کار کردن در وضعیت خوابیده، گذاشتن لپ‌تاپ روی ران پاها در وضعیت نشسته روی زمین یا روی مبل و .... از منظر ارگونومی موقعیتی بهینه است که مفاصل بدن در وضعیت خنثی قرار داشته باشند.

وضعیت خنثی برای هر مفصل یعنی اگر تمام دامنه‌ی حرکتی را که یک مفصل دارد در نظر بگیریم، مفصل در میانه‌ی محدوده‌ی حرکتی خود قرار داشته باشد برای مثال هنگامی که گردن، به سمت جلو، عقب و طرفین خم نشده باشد، در وضعیت خنثی است. به این ترتیب، جهت ایجاد وضعیت بهینه هنگام کار کردن با لپ‌تاپ توصیه می‌شود:

_ حتماً پشت میز بنشینید (نه روی زمین، تخت‌خواب و ...)

_ با توجه به اینکه عموماً ارتفاع میزهای ما قابل تنظیم نیست، ارتفاع صندلی را به نحوی تنظیم کنید که در وضعیتی که شانه‌هایتان کاملاً راحت هستند، وقتی آرنج‌هایتان را در زاویه حدوداً ۹۰ درجه قرار دهید، ساعدهایتان مماس با سطح میز باشد.

_ طوری روی کفی صندلی بنشینید که بتوانید به خوبی تکیه دهید.

_ حتماً آرنج و ساعد دست‌هایتان تکیه‌گاه داشته باشد بدین ترتیب از دسته‌های صندلی یا سطح میز برای تکیه‌گاه آرنج و ساعد دست‌ها استفاده کنید.

_ پاهایتان باید روی سطح زمین باشد در غیر این صورت حتماٌ از زیرپایی مناسب برای پاهایتان استفاده کنید.

_ فاصله صفحه نمایشگر با چشم‌هایتان بهتر است به اندازه طول اندام فوقانی شما باشد.

_ دقت کنید نور به طور مستقیم به چشم‌ها و همچنین صفحه‌ی نمایشگر نتابد.
   

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در کار با لپ‌تاپ وجود دارد اتصال صفحه‌کلید و صفحه نمایشگر است و بدین ترتیب عموماً فرد با گردن خمیده کار می‌کند. جهت رفع این مشکل، از پایه نگهدارنده لپ‌تاپ یا هر تجهیز دیگری حتی چند عدد کتاب استفاده کنید و لپ‌تاپ را روی آن جهت افزایش ارتفاع قرار دهید طوری که چشم‌هایتان به موازات بالاترین قسمت صفحه‌ی نمایشگر باشد.

هم اکنون برای تایپ کردن یک صفحه کلید مجزا به لپ تاپ وصل نمایید و از طریق آن تایپ کنید. با توجه به اینکه ارتفاع لپ تاپ را افزایش داده‌اید جهت حفظ وضعیت بهینه مچ دست، ساعد و ...، سعی کنید موس به لپ‌تاپ وصل کنید و به جای صفحه لمسی لپ تاپ، از موس استفاده نمایید.

در نهایت اینکه، در ارگونومی توصیه می‌شود برای پیشگیری از فعالیت‌های ثابت و استاتیک، حتی وضعیت بهینه را برای طولانی مدت حفظ نکنید پس مدام از نرمش‌های حین کار استفاده کنید و وضعیت خود را هر چند دقیقه یک بار تغییر دهید.

نویسنده: اعظم ملکی استادیار ارگونومی دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی